Wstęp
Rozszerzająca się współpraca międzynarodowa w sferze gospodarczej, postępująca liberalizacja obrotów w zakresie eksportu i importu wymaga umiejętności rozwiązywania szeregu specyficznych problemów, które dotyczą ryzyka związanego z wahaniami kursów walut. Zmiany kursów mogą wpływać na wzrost przychodów i spadek kosztów, ale także na spadek przychodów i wzrost kosztów. Niekiedy przy dużych transakcjach handlowych oraz znacznej skali wahań kursów powstają ujemne różnice kursowe, które pochłaniają spodziewany zysk i prowadzą do strat zagrażających dalszej egzystencji przedsiębiorstwa.
Historia prób ustabilizowania kursów wymiany walut jest długa. Pierwsze systemy walutowe jako punkt odniesienia wykorzystywały złoto i srebro. W roku 1880 ustanowiono system waluty złotej, który opierał się na stałych kursach wymiany walut ustalonych jako parytet do złota. W ramach systemu waluty złotej kursy mogły wahać się w górę i w dół tylko w granicach określanych jako tzw. punkty złota. Kolejnym mechanizmem, który miał zapewniać stabilność kursów wymiany był utworzony w 1944 roku na konferencji w Bretton Woods system dewizowozłoty oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW). Podstawowe zasady systemu były następujące: każdy spośród członków MFW ustalał parytet swojej waluty w stosunku do złota i dolara amerykańskiego, każdy spośród członków MFW zobowiązywał się ograniczać wahania kursu (poprzez interwencje rynkowe banku centralnego) do ± 1% w stosunku do kursu parytetowego. System z Bretton Woods gwarantował stabilne kursy wymiany przez około 25 lat, pomimo iż nawet w tym okresie występowały sporadycznie kryzysy i problemy. Przez większą część lat pięćdziesiątych międzynarodowy rynek walutowy był względnie spokojny. W latach sześćdziesiątych w systemie zaczęły występować pewne zakłócenia wywołane spadkiem zaufania do dolara. Po raz pierwszy wahania kursów dotknęły szczególnie mocno podmioty uczestniczące w rynku walutowym na początku lat siedemdziesiątych, w schyłkowym okresie systemu z Bretton Woods. Po załamaniu systemu i upłynnieniu kursów po roku 1973 nastąpił gwałtowny wzrost ich zmienności, co z kolei spowodowało większe narażenie uczestników rynku walutowego na ryzyko.
Jeszcze kilkanaście lat temu polskie podmioty nie musiały brać pod uwagę konsekwencji wynikających z wahań kursów walut. Sytuacja ta uległa jednak znacznej zmianie po roku 1989, a ściślej po wprowadzeniu wewnętrznej wymienialności złotego, odejściu naszego kraju od systemu kursów stałych na rzecz systemu kursów płynnych, liberalizacji wymiany zagranicznej i znacznym ograniczeniu kontroli dewizowej. Zmiana warunków gospodarczych w Polsce była i jest nadal pochodną procesu przechodzenia do gospodarki rynkowej. Otwarcie gospodarki krajowej spowodowało, że wiele podmiotów stanęło przed koniecznością dokonania wyboru pomiędzy krajowymi a zagranicznymi rynkami zaopatrzenia oraz pomiędzy krajowymi a zagranicznymi rynkami zbytu. Z chwilą, gdy dany podmiot decyduje się wkroczyć na arenę międzynarodową w poszukiwaniu nowych źródeł zaopatrzenia i zbytu, tradycyjna wiedza o finansach przestaje być wystarczająca – konieczne jest zrozumienie negatywnego wpływu wahań kursów walut na przyszłe należności i zobowiązania, który w konsekwencji może doprowadzić do poniesienia ogromnych strat, a w skrajnym przypadku nawet do bankructwa.
Podstawowym celem pracy jest przedstawienie teorii i praktyki procesu zarządzania ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie, a w szczególności metod zabezpieczenia się przed nim. W pracy skupiono się na tych zasadach określania ryzyka walutowego i zarządzania nim, które zdaniem autorki są niezmienne i znajdują szerokie zastosowanie. W części teoretycznej pracy (rozdział 1 i 2) przedstawiono pojęcie oraz istotę ryzyka walutowego, dokonano podziału ryzyka walutowego na przeliczeniowe, transakcyjne i ekonomiczne, w ramach procesu zarządzania ryzykiem walutowym omówiono cel tego procesu oraz poszczególne jego etapy – przedstawiono sposoby identyfikacji ryzyka walutowego w przedsiębiorstwie, metody prognozowania kursów walut, sposoby określania pozycji walutowej, techniki pomiaru ryzyka walutowego, typy strategii zabezpieczających, kontrolę i ocenę zarządzania ryzykiem walutowym. Część teoretyczna pracy obejmuje także krótką charakterystykę rynku walutowego, klasyfikację instrumentów zabezpieczających przed transakcyjnym ryzykiem walutowym oraz szczegółowe omówienie zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych metod zabezpieczania się. Lepszemu zrozumieniu zaprezentowanych koncepcji teoretycznych służy część praktyczna pracy (rozdział 3) zawierająca liczne przykłady liczbowe, które przedstawiają wykorzystanie metod zabezpieczania się przed ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie.
Praca obejmuje stan prawny na dzień 31 grudnia 2005 roku. Pracę napisano w oparciu o literaturę zwartą z zakresu finansów międzynarodowych, rynku walutowego i pieniężnego, bankowości oraz rachunkowości.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.